NSƯT Bùi Như Lai "Cha tôi, người ở lại": Nhận mình lạnh lùng, sợ… nổi tiếng

Bộ phim Cha tôi, người ở lại được Việt hóa từ bộ phim Trung Quốc - Lấy danh nghĩa người nhà - đang gây sốt bởi dàn diễn viên duyên dáng, chuyên nghiệp và nội dung gần gũi. Trong phim, NSƯT Bùi Như Lai đóng 1 trong 2 ông bố có 3 con đang học THPT với nhiều tình tiết chú ý.

Vai diễn của Bùi Như Lai đang nhận được sự quan tâm của khán giả. 

Trong cuộc trò chuyện với phóng viên Dân trí, NSƯT Bùi Như Lai đã chia sẻ về công việc, cuộc sống của mình. Lần đầu tiên, anh cũng kể về bà xã và các con.

NSƯT Bùi Như Lai đang vào vai ông Chính trong phim "Cha tôi, người ở lại".

"Tôi không xem phiên bản gốc của phim"

Bùi Như Lai đang gây ấn tượng với vai ông Chính trong phim "Cha tôi, người ở lại" với tính cách thẳng thắn, thương con. Vai diễn này có làm khó anh?

- Mỗi vai diễn đều có những thách thức nhất định với diễn viên, nhưng không khó đến độ không thể làm được.

Ở trường đại học, chúng tôi được học nhiều về diễn xuất để thực hiện các vai diễn với đời sống tâm lý khác nhau. Ai may mắn sẽ nhận được vai có sự tương đồng, nếu không người diễn viên phải tưởng tượng về đời sống nhân vật đó.

Ông Chính trong phim Cha tôi, người ở lại có tuổi tác, ngoại hình như tôi ngoài đời. Khi tham gia phim này, đạo diễn Vũ Trường Khoa cũng nói, tôi không cần thay đổi ngoại hình nhiều.

Đa số, trang phục trong phim là của tôi. Tôi cũng nhờ bạn thiết kế của phim mua giúp một số bộ quần áo để nhân vật sinh động, tạo sự gần gũi với khán giả.

Khi đóng "Cha tôi, người ở lại", anh có đọc kịch bản trước không? Anh đã xem "Lấy danh nghĩa người nhà" - phiên bản gốc của phim chưa?

- Lâu rồi tôi không xem phim truyền hình nước ngoài mà dành thời gian xem những phim điện ảnh nổi tiếng, giành giải cao ở giải Oscar, Quả cầu vàng, các liên hoan phim lớn.

Tôi không xem, không biết đến phim Lấy danh nghĩa người nhà. Khi được anh Khoa đưa kịch bản, tôi có đọc. Bà xã tôi là dân nghiền phim nên khi nhìn thấy đã nói: "Phim ở bản gốc rất hay, anh nên xem đi". Nhưng tôi không muốn xem và cũng không có thời gian để xem.

Vì thế, khi vào vai ông Chính, tôi không chịu áp lực nào. Tôi chỉ mong muốn: Làm thế nào để vai diễn của mình được hấp dẫn và phù hợp với đời sống của người Việt Nam.

Nam nghệ sĩ tự nhận mình là người ít nói, lạnh lùng.

Anh sắp xếp thời gian thế nào để vừa đảm bảo công tác quản lý, giảng dạy, vừa tham gia phim truyền hình?

- Nói thật, khi được mời vào phim, tôi suy nghĩ rất nhiều. Tôi đang là Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội, phụ trách công tác đào tạo, làm cả mảng sân khấu nữa nên rất bận.

Nếu tôi chểnh mảng trong công việc ở trường đại học - nơi mình nhận lương - thì rất áy náy với nhà trường và các em sinh viên. Cũng may là tôi được các thầy cô tạo điều kiện hết sức.

Lịch quay của tôi thường vào thứ 7, chủ nhật hoặc cuối giờ làm việc. Nhiều cảnh quay là đêm giả ngày và ngược lại nên cũng khá áp lực với tôi và ê-kíp đoàn phim. May mắn là hành trình này cũng sắp hoàn thành.

Anh có biết vì sao đạo diễn Vũ Trường Khoa chọn anh vào vai ông Chính - một người thẳng tính, hào sảng, luôn đứng về lẽ phải - trong phim?

- Trong buổi họp báo, anh Khoa có nói rằng, anh ấy chọn tôi vì thấy hợp vai. Tôi cũng từng làm phim Dưới bóng cây hạnh phúc cùng anh Khoa, có lẽ anh ấy nhìn thấy có sự tương đồng giữa tôi và ông Chính nên đã lựa chọn.

Anh và nghệ sĩ Thái Sơn từng được chú ý trong "Dưới bóng cây hạnh phúc", vào phim này các anh bắt nhịp có nhanh?

- Khi đến bối cảnh, đạo diễn yêu cầu diễn viên phải thoại với nhau nhiều. Quá trình tập, tôi và Thái Sơn hoặc các diễn viên khác thấy thoại dài dòng, đề xuất làm ngắn đi. Đạo diễn và ê-kíp cũng tôn trọng chúng tôi.

Tôi và Sơn không mất nhiều thời gian để làm quen với nhân vật. Nếu Sơn bật ra câu thoại, hoặc tôi nghĩ ra câu gì đó, chúng tôi giữ lại và trao đổi với đoàn phim.

Vì quen biết từ trước nên tôi và Sơn cũng không phải ngó nghiêng để tìm hiểu nhau.

NSƯT Bùi Như Lai đang là Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội.

Trong phim, anh đóng vai chồng Thu Quỳnh. Anh nhận xét thế nào về bạn diễn của mình?

- Tôi đánh giá cao diễn xuất của Thu Quỳnh cả ở sân khấu và truyền hình. Tôi và Quỳnh từng cùng làm việc ở Nhà hát Tuổi trẻ. Có thời gian, tôi quản lý trực tiếp Quỳnh, tôi tôn trọng và quý mến cô ấy.

Thời điểm đó, tôi có một số dự án hợp tác với nước ngoài, Thu Quỳnh là một trong những diễn viên khi có vai là tôi nhớ đến. Cô ấy cũng tham gia nhiều vở tôi đạo diễn để đi liên hoan, hội diễn. Khi vào phim Cha tôi, người ở lại, tôi và cô ấy diễn tự nhiên.

Còn dàn diễn viên trẻ như: Trần Nghĩa, Ngọc Huyền, Thái Vũ… Anh thấy sao?

- Họ là những người rất yêu công việc. Ngọc Huyền và Thái Vũ đều là diễn viên tay ngang, diễn được như vậy là rất tốt, họ có khả năng thiên phú và chú tâm trong công việc.

Có nhiều ngày, 3 diễn viên trẻ không có cảnh quay, nhưng họ vẫn đến đoàn phim xem chúng tôi diễn để học hỏi.

Các diễn viên cũng đặt mình vào nhân vật ngay từ đầu. Hôm đến chọn trang phục cho nhân vật, họ đã gọi tôi là bố. Họ cũng thường xuyên đi chơi với nhau để có cảm giác thân thiết như anh em.

"Tôi không xây dựng mình là một ngôi sao giải trí"

Trong 2 phim gần đây là "Dưới bóng cây hạnh phúc" và "Cha tôi, người ở lại", anh đóng những vai xù xì, lạnh lùng. Anh có mơ ước mình được mời vào một vai diễn khác hẳn, kiểu tổng tài không?

- Ở mảng phim truyền hình, tôi không có nhiều mơ ước. Mơ ước lớn nhất là tôi có thể tự làm một bộ phim điện ảnh.

Còn về nhân vật trong các bộ phim được mời, tôi nghĩ, mình hợp với vai diễn nào thì làm vai đó. Tôi không mong muốn đóng soái ca, giám đốc hay xã hội đen. Nhưng nếu được mời vào vai có chất diễn khác hẳn trước, tôi cũng muốn được thử sức.

Bùi Như Lai khâm phục cường độ làm việc của dàn nghệ sĩ "Táo quân".

Nhiều người ngạc nhiên khi vào cuối năm 2024, anh tham gia "Táo quân". Vì sao anh được mời vào ê-kíp vốn đã làm việc lâu năm với nhau?

- Khi đạo diễn Đỗ Thanh Hải hỏi: "Lai có muốn tham gia vào Táo quân không", tôi đồng ý ngay. Tôi được mời vào cùng đạo diễn chương trình nhưng tôi nói với anh Hải: "Năm nay, cho em được quan sát và học hỏi".

Anh Hải là người tạo nên hồn cốt của Táo quân với hơn 20 năm kinh nghiệm, dàn nghệ sĩ của chương trình cũng rất giỏi, nếu tôi dàn dựng luôn thì không đủ sức nên tôi xin đồng hành.

Nếu năm sau được mời, tôi sẽ đảm nhận vị trí anh Hải chỉ định. Tôi đã có 17 năm làm đạo diễn, dàn dựng nhiều vở kịch có giải thưởng lớn. Không phải tự nhiên VFC mời một ông Bùi Như Lai không tên tuổi vào làm Táo quân. Tôi cũng biết khả năng của mình đến đâu.

Năm nay, "Táo quân" được đánh giá cao từ kịch bản đến dàn diễn viên, diễn xuất… Anh có bất ngờ không?

- Tôi không bất ngờ vì những vấn đề ê-kíp lựa chọn đều nóng và phản ánh trực diện, được nhiều người thích. 

Khi thiếu Công Lý hay Xuân Bắc, khán giả hụt hẫng nhưng dàn diễn viên kỳ cựu có thể đảm đương được "khoảng trống" đó nên vẫn được khán giả tin yêu. 

Dù được khen hay chê, chúng tôi đều tôn trọng khán giả. Khi bị chê, tôi chưa bao giờ buồn đến mức bỏ ăn, bỏ uống. Tôi luôn coi ý kiến của khán giả để mình tham khảo.

Ấn tượng của anh về ê-kíp đã hơn 20 năm làm chương trình "Táo quân"?

- Tôi ấn tượng và ngạc nhiên về cường độ làm việc của dàn nghệ sĩ Táo quân. Chương trình xứng đáng được đón nhận vì các nghệ sĩ rất hăng say lao động. Đạo diễn Đỗ Thanh Hải và biên kịch Đinh Tiến Dũng là những người thông minh, trong thời gian ngắn, kịch bản thay đổi liên tục, ê-kíp sản xuất của VTV cũng quay cuồng sản xuất chương trình.

NSƯT Bùi Như Lai không xây dựng mình là một ngôi sao giải trí, hay phải có tầm ảnh hưởng với ai.

Là một người có chuyên môn tốt, là đạo diễn sân khấu giành nhiều giải thưởng lớn, anh có chạnh lòng không khi mình chưa nổi tiếng bằng các học sinh, đàn em của mình?

- Tôi thấy mình rất mâu thuẫn. Tôi thích làm diễn viên từ ngày còn trẻ và thích mình nổi tiếng.

Nhưng sau phim Dưới bóng cây hạnh phúc, tôi đã tự nhắc mình "hay thôi không làm phim truyền hình nữa" vì khi đi ra ngoài đường, đi với vợ con, nhiều người nhận ra và hỏi han. Tôi thấy sao cuộc đời phức tạp thế?

Tôi đã nghĩ, mình không phù hợp với sự nổi tiếng. Vì thế, sau phim Dưới bóng cây hạnh phúc, tôi đã từ chối một số phim.

Từ năm 2006, tôi không làm phim truyền hình nữa mà đi làm đạo diễn sân khấu, đạo diễn lễ hội. Thói quen này khiến tôi thích đứng sau cánh gà, hậu trường để quan sát, tôi hạnh phúc với vai trò này.

Khi có tuổi, tôi thấy mình muốn lùi vào phía trong. Tôi không xây dựng mình là một ngôi sao giải trí, hay phải có tầm ảnh hưởng với ai.

"Tôi thích chữ đủ trong cuộc sống"

Nhiều nghệ sĩ muốn nổi tiếng, họ tận dụng mạng xã hội như Facebook, TikTok để quảng bá tên tuổi, dường như anh không thích việc này?

- Tôi không có tài khoản YouTube, TikTok… Đôi khi, tôi thấy mình… dở hơi (cười).

Hiện tại, ngoài làm phim, tôi có nhiều lời mời làm đạo diễn sân khấu. Nhưng tôi cũng không muốn dựng nhiều vở. Mỗi một hội diễn, tôi chỉ nhận lời 2-3 vở, nhiều hơn, tôi không nhận.

Sinh viên Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội có sợ anh không?

Dù làm quản lý, tôi vẫn trực tiếp lên lớp, giảng dạy cho các em sinh viên. Có thể các em sợ vì tôi ít nói và lạnh lùng. Tôi cũng hạn chế tương tác với sinh viên. Tôi không có nhu cầu biết về đời sống riêng của họ.

Tôi từng đau đớn khi kỳ vọng vào các bạn trẻ. Tôi cứ nghĩ, họ phải chăm chỉ, khát khao nhiều nhưng sau này tôi mới biết rằng, trong các bạn, có người phát triển theo hướng này, có người phát triển theo hướng kia. Mình biết thế để hỗ trợ sao cho sinh viên phát triển đồng đều.

Nhưng tôi cũng để các em tự lập, phải chủ động để có những trải nghiệm riêng về nghề. Các em phải tự đến các nhà hát xin kịch bản, xem đoàn phim thế nào,… như tôi ngày xưa vậy!

Nam nghệ sĩ cho biết, vợ anh là Nông Lê Phương - biên đạo múa ở Nhà hát Tuổi trẻ.

Gần 20 năm theo sân khấu, anh có sống được với nghề?

- Tôi sống thoải mái vì chăm chỉ với nghề. Tôi không phải lo lắng phải kiếm thật nhiều tiền.

Bà xã tôi là Nông Lê Phương - biên đạo múa ở Nhà hát Tuổi trẻ - cả 2 đều làm nghệ thuật nên không giàu có, chỉ đủ ăn. Tôi có 2 con trai, bạn đầu học lớp 11, bạn út học lớp 3. Các con không học trường quốc tế, không dùng hàng hiệu nên chúng tôi có cuộc sống bình dị như bao người.

Chúng tôi ở cùng mẹ, bố tôi đã mất. Bà luôn hỗ trợ trông con cái cho chúng tôi đi công tác.

Khán giả có thể hình dung, Bùi Như Lai làm bố thế nào?

- Tôi không gia trưởng. Tôi và bà xã thường sẽ cân đối để xem ai đóng vai ác vào thời điểm nào (cười).

Ở nhà, các con phải giúp bố mẹ việc nhà. Có thể, con làm đằng trước, mẹ dọn đằng sau cũng không sao. Chủ yếu là chúng tôi dạy các con phải có ý thức dọn dẹp, giúp đỡ bố mẹ. Kiểu nếu bố thay bóng đèn, bạn lớn mang thang, bạn bé xách đồ giúp bố.

Khi các con muốn xin tiền mua đồ, các con phải làm việc nhà bố mẹ mới thưởng. Các con tôi được phát triển tự nhiên, không bị bố mẹ áp đặt.

Nếu anh dùng một từ để nói về bản thân mình?

- Tôi thích chữ đủ trong đời sống. Đủ mạnh để bảo vệ gia đình, đủ bền bỉ để kiếm sống, đủ lãng mạn để duy trì đời sống vợ chồng, đủ nghiêm khắc để dạy con, đủ thấu hiểu để xem các con nghĩ gì, đủ sức để học, chỉnh sửa bản thân mình.

Tôi thấy mình thay đổi nhiều so với thời trẻ. Tôi luôn tiếp cận đời sống hiện tại để năng động, trở thành một phiên bản tốt hơn chính mình ngày hôm qua.

Cảm ơn anh vì những chia sẻ!

Anh sẵn sàng thử sức với những vai diễn khác lạ.

NSƯT Bùi Như Lai (SN 1979), tốt nghiệp Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội, từng là Trưởng đoàn kịch hình thể, sau đó là Trưởng đoàn kịch 1 của Nhà hát Tuổi trẻ.

Hiện, anh là Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội. Anh dàn dựng và ghi dấu ấn trong lòng khán giả nhiều vở diễn, như: Tái sinh, Đi qua ngày giông bão...

Năm 2019, anh nhận danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú và Huân chương Lao động hạng Ba.

Năm 2021, anh được chọn làm đạo diễn cho tác phẩm Chén thuốc độc - tác phẩm kịch nói đầu tiên của sân khấu Việt Nam, do tác giả Vũ Đình Long viết năm 1921. Đây cũng là đứa con tinh thần khiến NSƯT Bùi Như Lai tự hào nhất.

Ở Liên hoan Quốc tế Sân khấu thử nghiệm lần thứ V năm 2022, NSƯT Bùi Như Lai nhận Huy chương vàng cho vở Đến bờ bên kia (tác phẩm của cố nhà văn Nguyễn Huy Thiệp), Huy chương bạc cho vở Ê-đíp làm vua.

Ảnh: Nguyễn Hà Nam